Sygn. akt SA/Wa 2382/06
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 czerwca 2015 r.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
w składzie następującym:
Przewodniczący Sędzia WSA Leszek Kamiński,
Sędzia WSA Izabela Ostrowska,
Sędzia WSA Bożena Więch-Baranowska (spr.),
Protokolant Agnieszka Ciszek,
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2007 r. sprawy ze skargi Wspólnoty Mieszkaniowej N. […] w W. na decyzję […] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia […] września 2006 r. nr […] w przedmiocie nakazu wykonania określonych czynności
I. uchyla zaskarżoną decyzję,
II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku,
III. zasądza od […] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego na rzecz skarżącej Wspólnoty Mieszkaniowej N. […] w W. kwotę 500 (pięćset) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
[…] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia […] lipca 2004 r. Nr […], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 kpa, po rozpatrzeniu odwołania Wspólnoty Mieszkaniowej “N. […]” w W. od decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego […] nr […] z dnia […] maja 2004 r. nakazującej Zarządowi w/w Wspólnoty usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości związanych z odprowadzaniem wód deszczowych z tarasu lokalu nr […] w budynku wielorodzinnym przy ul. N. […] – utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.
Na skutek skargi Wspólnoty Mieszkaniowej “N. […]” w W. powyższa decyzja […] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia […] lipca 2004 r. była przedmiotem kontroli Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który wyrokiem wydanym dnia 6 września 2005 r. w sprawie sygn. akt VII SA/Wa 1498/04 uchylił zaskarżoną decyzję i utrzymaną nią w mocy decyzję organu I instancji.
W uzasadnieniu w/w wyroku Sąd podniósł, że kontrolowane decyzje zostały skierowane do niewłaściwie określonego adresata, bowiem stroną postępowania administracyjnego i adresatem nakazu zawartego w decyzji winna być Wspólnota Mieszkaniowa, a nie jej zarząd, który jedynie kieruje sprawami Wspólnoty Mieszkaniowej i reprezentuje ją na zewnątrz oraz który występuje w stosunkach między Wspólnotą a poszczególnymi właścicielami lokali. Ponadto Sąd wskazał, iż kontrolowane decyzje zapadły z naruszeniem art. 7 i art. 77 kpa – bez dokładnego ustalenia stanu faktycznego sprawy – tj. bez ustalenia, czy zachodziła potrzeba nałożenia nakazów jedynie na Wspólnotę, czy też również na właściciela lokalu, z którym związany jest taras. Zdaniem Sądu odpowiedzialność Wspólnoty Mieszkaniowej może dotyczyć tylko części wspólnych budynku takich jak np. system odprowadzania wód deszczowych z tarasu, o ile jest on integralną częścią całego systemu odprowadzania wód deszczowych w budynku. Natomiast urządzenia i części budynku w tym balkony, czy tarasy służące wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali mieszkaniowych nie wchodzą w skład nieruchomości wspólnej i stanowią część składową lokalu. Wobec tego obowiązek utrzymania w należytym stanie tarasu przynależącego do określonego lokalu obciąża właściciela lokalu, co wynika z przepisu art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1994 r. o własności lokali.
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego […] decyzją Nr […] wydaną dnia […] maja 2006 r. nakazał Wspólnocie Mieszkaniowej przy ul. N. […] w W. usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości związanych z odprowadzaniem wód opadowych z tarasu lokalu nr […] będącego jednocześnie zadaszeniem dla części czterokondygnacyjnego budynku wielorodzinnego. Decyzją tą organ nakazał również P. i J. K. wykonanie robót w zakresie prawidłowego umiejscowienia otworów drzwi balkonowych w lokalu mieszkalnym nr […] oraz wykonanie robót wykończeniowych na tarasie tj. ułożenie terakoty, malowanie ścian zgodnie z zaleceniami zawartymi w ocenie technicznej tarasu opracowanej w czerwcu 2003 r. przez rzeczoznawcę budowlanego, w terminie 3 miesięcy od daty otrzymania decyzji.
Odwołanie od tej decyzji wniosła Wspólnota Mieszkaniowa N. […] w W.. W odwołaniu podała, że w decyzji został nałożony na Wspólnotę obowiązek dotyczący części budynku, która nie stanowi części wspólnej nieruchomości. Taras, którego dotyczy decyzja organu I instancji stanowi część składową lokalu nr […] i jest własnością J. i P. K. Właściciele tarasu wykonali jego odwodnienie zbierające wodę liniowo, układem korytkowym – co było niezgodne z projektem budowlanym i niedopuszczalne według warunków technicznych izolacji wodoochronnej tarasów i doprowadziło do przecięcia warstw izolacyjnych tarasu będąc bezpośrednią przyczyną zalewania pomieszczeń położonych pod tym tarasem. Nieizolowane koryta przez które wody deszczowe przesiąkają do konstrukcji budynku nie są częścią kanalizacji deszczowej budynku.
Po rozpatrzeniu w/w odwołania […] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją Nr […] wydaną dnia […] września 2006 r., na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 kpa uchylił decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego […] z dnia […] maja 2006 r. i nakazał Wspólnocie Mieszkaniowej przy ul. N. […] w W. usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości związanych z odprowadzaniem wód opadowych z tarasu lokalu nr […] będącego jednocześnie zadaszeniem dla części czterokondygnacyjnego budynku wielorodzinnego przy ul. N. […] w W. oraz nakazał P. i J. K. – wykonanie robót w zakresie wykonania progu murowanego ponad poziom posadzki przy drzwiach balkonowych, a następnie prawidłowe zamontowanie drzwi balkonowych w lokalu mieszkalnym nr […] oraz wykonanie robót wykończeniowych na tarasie tj. ułożenie terakoty, malowanie ścian. Niniejsze roboty należało wykonać zgodnie z rysunkami nr 1 i nr 2 szczegółów opracowanych przez rzeczoznawcę budowlanego inż. budownictwa lądowego H. P. stanowiącymi załącznik decyzji – w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania decyzji.
W uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia organ odwoławczy podniósł, że ze sporządzonej opinii rzeczoznawcy budowlanego wynika, iż przy wykonywaniu tarasu należącego do lokalu nr […] w budynku przy ul. N. […] w W. wystąpiły niedopuszczalne nieprawidłowości. Organ uznał, że prawidłowo wykonaniem obowiązków nałożonych decyzją Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego […] z dnia […] maja 2005 r. obciążeni zostali Wspólnota Mieszkaniowa N. […] w W. oraz właściciele lokalu, do którego należy taras.
Skargę na w/w decyzję […] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia […] września 2006 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniosła Wspólnota Mieszkaniowa N. […] w W. wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji.
Strona skarżąca zarzuciła organom rozstrzygającym w sprawie, naruszenie art. 7 art. 77 i art. 107 kpa oraz nie uwzględnienie wytycznych Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zawartych w wyroku z dnia 6 września 2005 r. w sprawie sygn. akt VII SA/Wa 1498/04. Podniosła, że zaskarżoną decyzją organ odwoławczy uchylił decyzję organu I instancji z powodu braku sprecyzowania w sposób jednoznaczny zakresu robót, które należy wykonać. Następnie zaś sam w sposób ogólny, bez szczegółowego wyliczenia koniecznych do wykonania robót, nałożył na Wspólnotę Mieszkaniową N. […] w W. obowiązek usunięcia nieprawidłowości związanych z odprowadzaniem wód opadowych z tarasu bez jednoznacznego enumeratywnego ich wyliczenia w sentencji decyzji, choć przywołał je w uzasadnieniu decyzji. Ponadto strona skarżąca zarzuciła, iż organ odwoławczy w uzasadnieniu swej decyzji przywołał, co prawda stwierdzenia ekspertyzy budowlanej opracowanej przez rzeczoznawcę budowlanego lecz wyłącznie w kontekście omówienia uchylonej decyzji organu I instancji, bez jakiegokolwiek odniesienia się do niej w kontekście własnego rozstrzygnięcia.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga Wspólnoty Mieszkaniowej N. […] w W. jest zasadna.
Zgodzić trzeba się z zarzutami skargi, że przy wydawaniu przez […] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego decyzji z dnia […] września 2006 r. doszło do oczywistego naruszenia zarówno art. 7, art. 77, art. 107 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego jak i art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1270 z późn. zm.).
Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153 poz. 1270 z późn. zm.) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia. Oznacza to, że orzeczenie sądu administracyjnego wywiera skutki wykraczające poza zakres postępowania sądowoadministracyjnego, a jego oddziaływaniem objęte jest także przyszłe postępowanie administracyjne w sprawie. Ocena prawna wynika z uzasadnienia wyroku sądu i dotyczy wykładni przepisów prawnych i sposobu ich zastosowania w konkretnym przypadku w związku z rozpoznawaną sprawą. W jej zakresie mieści się zarówno krytyka zaskarżonego rozstrzygnięcia w aspekcie prawnym, jak i wyjaśnienie, dlaczego zastosowanie to zostało w danym konkretnym przypadku uznane przez sąd administracyjny za błędne i jakie, zdaniem tego sądu, przepisy prawne powinny być zastosowane lub jaka powinna być ich interpretacja, aby rozstrzygnięcie organu administracyjnego mogło być uznane za zgodne z prawem.
Wskazać należy, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 6 września 2005 r. sygn. akt VII SA/Wa 1498/04 wprost wskazał, co winny uczynić organy obu instancji ponownie rozpatrując sprawę. Sąd ten w uzasadnieniu powołanego wyroku wskazał przede wszystkim, iż rozstrzygnięcie decyzji administracyjnej musi być sformułowane w taki sposób aby możliwe było następnie wykonanie tej decyzji dobrowolne lub z zastosowaniem środka egzekucji administracyjnej. Stwierdził również, że rozstrzygnięcie to musi być sformułowane w sposób jasny i precyzyjny. Nie może natomiast pośrednio wynikać z omawianego w uzasadnieniu materiału dowodowego. Niedopuszczalne jest rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie, które nałożony nakaz opisuje przez odesłanie do zaleceń zawartych w ekspertyzie technicznej. Sąd wskazał także, że zgodnie z przepisem art. 66 ustawy Prawo budowlane organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego upoważnione są do wydania decyzji nakazujących usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości m.in. w zakresie nieodpowiedniego stanu technicznego obiektu budowlanego. Usunięcie nieprawidłowości stanu technicznego obiektu budowlanego w trybie wyżej wskazanego przepisu powinno zawsze uwzględniać indywidualne cechy kontrolowanego obiektu, a rodzaj i zakres nakazów skierowanych do adresata decyzji powinien być zależny od konkretnych ustaleń.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrażając ocenę prawną i wskazania co do dalszego postępowania w wyroku z dnia 6 września 2005 r. sygn. akt VII SA/Wa 1498/04 stwierdził, iż kontrolowane decyzje zapadły z naruszeniem zasad wskazanych w przepisach art. 7 i 77 kpa, tj. zapadły bez dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy i bez wyczerpującego rozpatrzenia materiału dowodowego. Uznał, iż w sprawie, w zależności od szczegółowych ustaleń w zakresie nieprawidłowości technicznych przedmiotowego tarasu może zachodzić potrzeba nałożenia nakazów w odpowiednim zakresie zarówno na Wspólnotę Mieszkaniową jak i na właściciela lokalu, z którym związany jest taras. Przy czym odpowiedzialność Wspólnoty Mieszkaniowej może dotyczyć tylko części wspólnych budynku tj. np. systemu odprowadzania wód deszczowych z tarasu, o ile jest on integralną częścią całego systemu odprowadza wód deszczowych w budynku. Zdaniem Sądu urządzenia i części budynku w tym balkony, czy tarasy służące wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali mieszkalnych nie wchodzą w skład nieruchomości wspólnej. W takiej sytuacji taras jest częścią składową lokalu mieszkalnego jako rzeczy w rozumieniu ogólnego przepisu art. 47 § 2 ustawy Kodeks cywilny, gdyż stanowi istotny składnik przedmiotu. Sąd zauważył, że w niniejszej sprawie byt prawny tarasu określony został w akcie notarialnym z dnia 15 maja 2001 r., sporządzonym przed notariuszem J. Z. (Rep[…]). Taras stanowi część składową lokalu nr […] przy ul. N. […]. Skoro taras stanowi część budynku, która służy wyłącznie do użytku właściciela określonego lokalu to nie wchodzi w skład części wspólnych nieruchomości (teza ta wywodzi się a contrario z przepisu art. 3 ust. 2 ustawy o własności lokali). Obowiązek utrzymania tarasu przynależnego do określonego lokalu w należytym stanie obciąża właściciela lokalu, co wynika z przepisu art. 13 ust. 1 ustawy o własności lokali. Ponadto Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uzasadniając swe rozstrzygnięcie stwierdził, iż rozpoznając niniejszą sprawę ponownie organ będzie miał na uwadze, że stroną niniejszego postępowania jest Wspólnota Mieszkaniowa N. […] w W. reprezentowana przez zarząd, że decyzja musi zawierać konkretnie sprecyzowane rozstrzygnięcie, w szczególności nałożony na stronę nakaz musi być precyzyjnie określony oraz że adresat nakazu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości musi być określony w zależności od ustalenia, czy nakaz ma odniesienie do części wspólnych budynku (Wspólnota Mieszkaniowa), czy też do urządzenia i części budynku (np. balkony i tarasy) służących wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali mieszkalnych (właściciel lokalu).
Zdaniem składu orzekającego w niniejszym postępowaniu, organ II instancji rozpatrując ponownie sprawę nie zastosował się do wytycznych tj. oceny prawnej wyrażonej w uzasadnieniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 września 2005 r. (sygn. akt VII SA/Wa 1498/04), czym naruszył art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Organ odwoławczy nie dokonał także wszechstronnej oceny okoliczności danego przypadku, na podstawie kompletnego materiału dowodowego, ani nie uzasadnił zgodnie z wymogami przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego stanowiska wyrażonego w decyzji z dnia […] września 2006 r., czym dopuścił się naruszenia kpa tj. art. 7, art. 77, art. 80, art. 107 § 3 kpa i art. 136 kpa.
Podkreślić trzeba, iż istota administracyjnego postępowania odwoławczego polega na ponownym rozstrzygnięciu sprawy administracyjnej, a organ orzeka w tym postępowaniu merytorycznie. Zgodnie z art. 140 kpa organ ten jest tak samo, jak organ I instancji związany przepisami art.7 kpa, art. 77 kpa, art. 80 kpa i art. 107 § 3 kpa. Organ ten ma również możliwość na podstawie art. 136 kpa przeprowadzenia dodatkowego postępowania wyjaśniającego jeśli w jego ocenie istnieją braki w materiale dowodowym, zgromadzonym w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.
Zasada prawdy obiektywnej wyrażona w art. 7 kpa, nakłada na organy administracji publicznej obowiązek podjęcia wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy. Zgodnie z nią organ prowadzący postępowanie ma obowiązek zebrać i rozpatrzyć dostępny materiał dowodowy, tak aby ustalić stan faktyczny sprawy zgodny z rzeczywistością. Stosownie do art. 80 kpa organ administracji publicznej, zobowiązany jest rozstrzygnąć sprawę w oparciu o całokształt materiału dowodowego. Zgodnie zaś z art. 107 kpa decyzja wydana przez organ administracji publicznej powinna zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. W myśl postanowień powołanego przepisu uzasadnienie faktyczne powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.
Z akt przedmiotowej sprawy wynika, iż […] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w ogóle nie ustalił, czy nieprawidłowości w odprowadzaniu wód deszczowych dotyczą części wspólnej budynku, czy też tylko tarasu, który jak to przesądził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 6 września 2005 r. sygn. akt VII SA/WA 1498/04 stanowi część składową lokalu nr […] i który służy do wyłącznego użytku właściciela tego lokalu, a wobec tego utrzymanie go obciąża wyłącznie właściciela. Organ nie sprecyzował także – wbrew wytycznym zawartym w w/w wyroku – objętego decyzją nakazu. Sformułowania “stwierdzonych nieprawidłowości związanych z odprowadzaniem wód opadowych” w żadnym wypadku, nie można uznać za jasno i precyzyjnie określony nakaz, który można będzie wykonać w sposób dobrowolny lub z zastosowaniem środka egzekucji administracyjnej.
Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy trzeba stwierdzić, że […] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wydając zaskarżoną decyzję naruszył omówione wyżej przepisy prawa oraz zasady prawa procesowego i to w sposób mający istotny wpływ na wynik sprawy.
Ujawnione naruszenie w/w przepisów prawa powoduje uchylenie zaskarżonej decyzji organu II instancji z mocy art. 145 § 1 ust. 1 pkt c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz.1270 ze zm.).
Na mocy art. 152 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzeczono jak w pkt 2-gim wyroku.
O kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 200 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153 poz. 1270 ze zm.).
